Izabela Drobotowicz-Orkisz
Aktorka i Szkoleniowiec

Mówca słyszalny i skuteczny

Z czym musi się zmierzyć osoba mająca wystąpić publicznie? Wystąpienie publiczne – tzn. jakie? Przed wielką rzeszą ludzi na uroczystości rangi państwowej? Wobec kilkuset osób na konferencji lub np. w kościele? W firmie na zakończenie projektu przed kilkudziesięcioma osobami? Przed nową klasą albo rodzicami uczniów, albo przed własnym gronem pedagogicznym? A może w domu, w wigilijnym przemówieniu czy prosząc o rekę ukochanej kobiety? A może – egzamin? A może tylko i aż: tete a tete z ukochaną osobą?

Stres może się okazać zupełnie niestopniowalny, taki sam z racji wystąpienia przed wielkim zgromadzeniem jak i przed jednym człowiekiem. Z tego wynika, że we wszystkich przypadkach przygotowanie się do zabrania głosu będzie podobne. Aby ułatwić tę pracę, pragnę Państwu przedstawić swój autorski pomysł – skrótowiec OFA PIAF, pomaga on zapamiętać podstawowe warunki dobrej pracy głosem, a są nimi:

  • Oddech – żebrowo-przeponowy, 4 fazowy: wdech – zatrzymanie – wydech – zatrzymanie.
  • Fonacja – emitowanie dźwięku.
  • Artykulacja – uformowanie, wyrzeźbienie głoski.
  • Postawa Ciała – wyprostowana i sprężysta, ale nie napięta.
  • Intonacja – świadoma, adekwatna do zamierzonego przekazu.
  • Akcent – 1. właściwy, w słowie; 2. inicjalny – w słowie powyżej 4 sylab; 3. logiczny, w zdaniu.
  • Frazowanie – właściwy podział zdania w korelacji z oddechem i intonacją.

OFA PIAF – to łatwo zapamiętać! Włożywszy niezbyt dużo pracy dla umiejętnego rozwijania tego skrótu, damy sobie szybkie i stabilne wsparcie w realizacji wszelakich wystąpień słownych. Bycie dobrym mówcą wymaga pewnych zdolności, ale przede wszystkim musi się opierać na rzetelnie zbudowanym warsztacie. Każdy człowiek ma inne predyspozycje, więc podejście do konstruowania tego warsztatu powinno być zindywidualizowane. Jest w tym też pewna tajemnica, o której kiedyś osobno napiszę, ukazując kontekst psychologiczny różnych problemów osób, którym pomogłam jako wykładowca czy szkoleniowiec.

Co stanowi elementy tego warsztatu mówcy? Spróbujmy sobie wyobrazić, że wkrótce mamy przemówić przed sporym gremium. Przymierzmy się do kwestii, których powinniśmy dopilnować.

Warunki strategiczne dobrego wystąpienia publicznego

  • Przygotowanie merytoryczne.
  • Rozpoznanie adresata, miejsca i warunków realizacji.
  • Kontakt z organizatorami, zapewnienie sobie optymalnych warunków pracy.
  • Przygotowanie odpowiedniego do okazji, wygodnego stroju.

Przygotowanie psychofizyczne

  • Kilkukrotne, głośne przepowiedzenie przynajmniej początku i końca wystąpienia.
  • Wykonanie ćwiczeń rozluźniających ciało, twarz i aparat mowy.
  • Organizacja miejsca wystąpienia, jako części wizerunku osobistego.

Tuż przed wystąpieniem

  • Wykonaj kilka spokojnych oddechów – uspokój słup powietrza.
  • Rozluźnij ciało, zwłaszcza twarz i dłonie.
  • W wypadku dużego stresu użyj autoadaptatora – wzmocnij poczucie pewności siebie.
  • Stań przed publicznością, uspokój sylwetkę, weź cały oddech, a następnie wdech inicjalny; w tym czasie ogarnij wzrokiem salę i nawiąż pierwszy kontakt – z życzliwymi Ci osobami.

Wystąpienie

  • Rozpocznij przemowę. Mów w dobrym tempie, dobieraj powietrze głównie nosem, akapity rozdzielaj pauzami tzn. wykonując cały oddech i wdech inicjalny przed nowym zdaniem.
  • Powoli zdobywaj w kontakcie salę – od życzliwych, przez obojętnych do sceptyków.
  • Realizuj zasady OFA – PIAF.

W ten sposób staniesz się mówcą słyszalnym i skutecznym! Jeśli poszczególne elementy OFA PIAF i pewne pojęcia są dla Państwa obce, znajdziecie ich szerszy opis w następnym artykule. Poniżej zamieszczam wybrane pozycje, z którymi warto się zapoznać.

Bibliografia

  • Majewska-Opiełka I.: Jak mówić, by nas słuchano. Gdańsk : GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2009.
  • Michałowska D.: Podstawy polskiej wymowy scenicznej. Kraków : Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie, 1975.
Izabela Drobotowicz-OrkiszRedaktor
Mgr Izabela Drobotowicz-Orkisz jest aktorką, producentem, scenarzystą oraz reżyserem. Absolwentka Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Prowadzi autorskie kursy w tematyce pracy głosem i wizerunku osobistego. Wykłada przedmioty z dziedziny kultury żywego słowa i autoprezentacji na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Szkoli grona nauczycielskie z ramienia Małopolskiego Samorządowego Centrum Doskonalenia Nauczycieli oraz Krakowskiego Instytutu Rozwoju Edukacji. Jest członkiem fundacji naukowej Instytut Karola Wojtyły. Od 20 lat prowadzi w Krakowie teatr słowa, który kontynuuje linię Teatru Rapsodycznego – Teatr Hagiograf. Redaktor czasopisma „Społeczeństwo Informacyjne”.